31/10 SÜLEYMAN'IN ÖZDEYİŞLERİ 15-18

[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 15-18

^15:1 Yumuşak yanıt gazabı yatıştırır,
Oysa yaralayıcı söz öfkeyi alevlendirir.
² Bilgenin dili bilgiyi iyi kullanır,
Akılsızın ağzındansa ahmaklık akar.
³ RABbin gözü her yerde olanı görür,
Kötüleri de iyileri de gözler.
⁴ Okşayıcı dil yaşam verirfı,
Çarpık dilse ruhu yaralar.
⁵ Ahmak babasının uyarılarını küçümser,
İhtiyatlı kişi azara kulak verir.
⁶ Doğru kişinin evi büyük hazine gibidir,
Kötünün geliriyse sıkıntı kaynağıdır.
⁷ Bilgelerin dudakları bilgi yayar,
Ama akılsızların yüreği öyle değildir.
⁸ RAB kötülerin kurbanından iğrenir,
Ama doğruların duası Onu hoşnut eder.
⁹ RAB kötü kişinin yolundan iğrenir,
Doğruluğun ardından gideni sever.
¹⁰ Yoldan sapan şiddetle cezalandırılır
Ve azarlanmaktan nefret eden ölüme gider.
¹¹ RAB, ölüm ve yıkım diyarında olup biteni bilir,
Nerde kaldı ki insanın yüreği!
¹² Alaycı kişi azarlanmaktan hoşlanmaz,
Bilgelere gidip danışmaz.
¹³ Mutlu yürek yüzü neşelendirir,
Acılı yürek ruhu ezer.
¹⁴ Akıllı yürek bilgi arar,
Akılsızın ağzıysa ahmaklıkla beslenir.
¹⁵ Mazlumun bütün günleri sıkıntı doludur,
Mutlu bir yürekse sahibine sürekli ziyafettir.
¹⁶ Yoksul olup RABden korkmak,
Zengin olup kaygı içinde yaşamaktan yeğdir.
¹⁷ Sevgi dolu bir ortamdaki sebze yemeği,
Nefret dolu bir ortamdaki besili danadan yeğdir.
¹⁸ Huysuz kişi çekişme yaratır,
Sabırlı kişi kavgayı yatıştırır.
¹⁹ Tembelin yolu dikenli çit gibidir,
Doğrunun yoluysa ana caddeye benzer.
²⁰ Bilge çocuk babasını sevindirir,
Akılsız çocuksa annesini küçümser.
²¹ Sağduyudan yoksun kişi ahmaklığıyla sevinir,
Ama akıllı insan dürüst bir yaşam sürer.
²² Karşılıklı danışılmazsa tasarılar boşa çıkar,
Danışmanların çokluğuyla başarıya ulaşılır.
²³ Uygun yanıt sahibini mutlu eder,
Yerinde söylenen söz ne güzeldir!
²⁴ Sağduyulu kişi yukarıya, yaşama giden yoldadır,
Bu da ölüler diyarına inmesini önler.
²⁵ RAB kibirlinin evini yıkar,
Dul kadının sınırını korur.
²⁶ RAB kötünün tasarılarından iğrenir,
Temiz düşüncelerden hoşnut kalır. temizdir››.
²⁷ Kazanca düşkün kişi kendi evine sıkıntı verir,
Rüşvetten nefret edense rahat yaşar.
²⁸ Doğru kişinin aklı yanıtını iyi tartar,
Kötünün ağzı kötülük saçar.
²⁹ RAB kötülerden uzak durur,
Oysa doğruların duasını duyar.
³⁰ Gülen gözler yüreği sevindirir,
İyi haber bedeni ferahlatır.
³¹ Yaşam veren uyarıları dinleyen,
Bilgeler arasında konaklar.
³² Terbiyeden kaçan kendine zarar verir,
Azara kulak verense sağduyu kazanır.
³³ RAB korkusu bilgelik öğretir,
Alçakgönüllülük de onurun önkoşuludur.
^16:1 İnsan aklıyla çok şey tasarlayabilir,
Ama dilin vereceği yanıt RABdendir.
² İnsan her yaptığını temiz sanır,
Ama niyetlerini tartan RABdir.
³ Yapacağın işleri RABbe emanet et,
O zaman tasarıların gerçekleşir.
⁴ RAB her şeyi amacına uygun yapar,
Kötü kişinin yıkım gününü de O hazırlar.
⁵ RAB yüreği küstah olandan iğrenir,
Bilin ki, öyleleri cezasız kalmaz.
⁶ Sevgi ve bağlılık suçları bağışlatır,
RAB korkusu insanı kötülükten uzaklaştırır.
⁷ RAB kişinin yaşayışından hoşnutsa
Düşmanlarını bile onunla barıştırır.
⁸ Doğrulukla kazanılan az şey
Haksızlıkla kazanılan büyük gelirden iyidir.
⁹ Kişi yüreğinde gideceği yolu tasarlar,
Ama adımlarını RAB yönlendirir.
¹⁰ Tanrı buyruklarını kralın ağzıyla açıklar,
Bu nedenle kral adaleti çiğnememelidir.
¹¹ Doğru terazi ve baskül RABbindir,
Bütün tartı ağırlıklarını O belirler.
¹² Krallar kötülükten iğrenir,
Çünkü tahtın güvencesi adalettir.
¹³ Kral doğru söyleyenden hoşnut kalır,
Dürüst konuşanı sever.
¹⁴ Kralın öfkesi ölüm habercisidir,
Ama bilge kişi onu yatıştırır.
¹⁵ Kralın yüzü gülüyorsa, yaşam demektir.
Lütfu son yağmuru getiren bulut gibidir.
¹⁶ Bilgelik kazanmak altından daha değerlidir,
Akla sahip olmak da gümüşe yeğlenir.
¹⁷ Dürüstlerin tuttuğu yol kötülükten uzaklaştırır,
Yoluna dikkat eden, canını korur.
¹⁸ Gururun ardından yıkım,
Kibirli ruhun ardından da düşüş gelir.
¹⁹ Mazlumlar arasında alçakgönüllü biri olmak,
Kibirlilerle çapul malı paylaşmaktan iyidir.
²⁰ Öğüde kulak veren başarıya ulaşır,
RABbe güvenen mutlu olur.
²¹ Bilge yüreklilere akıllı denir,
Tatlı söz ikna gücünü artırır.
²² Sağduyu, sahibine yaşam kaynağı,
Ahmaklıksa ahmaklara cezadır.
²³ Bilgenin aklı diline yön verir,
Dudaklarının ikna gücünü artırır.
²⁴ Hoş sözler petek balı gibidir,
Cana tatlı ve bedene şifadır.
²⁵ Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür,
Ama sonu ölümdür.
²⁶ Emekçinin iştahıdır onu çalıştıran,
Çünkü açlığı onu kamçılar.
²⁷ Alçaklar başkalarına kötülük tasarlar,
Konuşmaları kavurucu ateş gibidir.
²⁸ Huysuz kişi çekişmeyi körükler,
Dedikoducu can dostları ayırır.
²⁹ Zorba kişi başkalarını ayartır
Ve onları olumsuz yola yöneltir.
³⁰ Göz kırpmak düzenbazlığa,
Sinsi gülücükler kötülüğe işarettir.
³¹ Ağarmış saçlar onur tacıdır,
Doğru yaşayışla kazanılır.
³² Sabırlı kişi yiğitten üstündür,
Kendini denetleyen de kentler fethedenden üstündür.
³³ İnsan kura atar,
Ama her kararı RAB verir.
^17:1 Huzur içinde kuru bir lokma,
Kavga ve ziyafet dolu evden iyidir.
² Sağduyulu köle,
Ailesini utanca sokan oğula egemen olur
Ve kardeşlerle birlikte mirastan pay alır.
³ Altın ocakta, gümüş potada arıtılır,
Yüreği arıtansa RABdir.
⁴ Kötü kişi fesat yüklü dudakları dinler,
Yalancı da yıkıcı dile kulak verir.
⁵ Yoksulla alay eden, onu yaratanı hor görür.
Felakete sevinen cezasız kalmaz.
⁶ Torunlar yaşlıların tacıdır,
Çocukların övüncü anne babalarıdır.
⁷ Kurumlu sözler ahmağa nasıl yakışmazsa,
Soyluya da yalancı dudaklar hiç yakışmaz.
⁸ Sahibinin gözünde rüşvet bir tılsımdır.
Ne yapsa başarılı olur.
⁹ Sevgi isteyen kişi suçları bağışlar,
Olayı diline dolayansa can dostları ayırır.
¹⁰ Akıllı kişiyi azarlamak,
Akılsıza yüz darbe vurmaktan etkilidir.
¹¹ Kötü kişi ancak başkaldırmaya eğilimlidir,
Ona gönderilecek ulak acımasız olacaktır.
¹² Azgınlığı üstünde bir akılsızla karşılaşmak,
Yavrularından edilmiş dişi ayıyla karşılaşmaktan beterdir.
¹³ İyiliğin karşılığını kötülükle ödeyenin
Evinden kötülük eksik olmaz.
¹⁴ Kavganın başlangıcı su sızıntısına benzer,
Bir patlamaya yol açmadan çekişmeyi bırak.
¹⁵ Kötüyü aklayan da, doğruyu mahkûm eden de
RABbi tiksindirir.
¹⁶ Akılsız biri bilgelik satın almak için niye para harcasın?
Zaten sağduyudan yoksun!
¹⁷ Dost her zaman sever,
Kardeş sıkıntılı günde belli olur.
¹⁸ Sağduyudan yoksun kişi el sıkışıp
Başkasına kefil olur.
¹⁹ Başkaldırıyı seven kavgayı sever,
Kapısını yüksek yapan yıkımına davetiye çıkarır.
²⁰ Sapık yürekli kişi iyilik beklememeli.
Diliyle aldatan da belaya düşer.
²¹ Akılsız kendisini doğurana derttir,
Ahmağın babası sevinç nedir bilmez.
²² İç ferahlığı sağlık getirir,
Ezik ruh ise bedeni yıpratır.
²³ Kötü kişi adaleti saptırmak için
Gizlice rüşvet alır.
²⁴ Akıllı kişi gözünü bilgelikten ayırmaz,
Akılsızın gözüyse hep sağda soldadır.
²⁵ Akılsız çocuk babasına üzüntü,
Annesine acı verir.
²⁶ Ne suçsuza ceza kesmek iyidir,
Ne de görevliyi dürüst davrandığı için dövmek...
²⁷ Bilgili kişi az konuşur,
Akıllı kişi sakin ruhludur.
²⁸ Çenesini tutup susan ahmak bile
Bilge ve akıllı sayılır.
^18:1 Geçimsiz kişi kendi çıkarı peşindedir,
İyi öğüde hep karşı çıkar.
² Akılsız kişi bir şey anlamaktan çok
Kendi düşüncelerini açmaktan hoşlanır.
³ Kötülüğü aşağılanma,
Ayıbı utanç izler.
⁴ Bilge kişinin ağzından çıkan sözler derin sular gibidir,
Bilgelik pınarı da coşkun bir akarsu.
⁵ Kötüyü kayırmak da,
Suçsuzdan adaleti esirgemek de iyi değildir.
⁶ Akılsızın dudakları çekişmeye yol açar,
Ağzı da dayağı davet eder.
⁷ Akılsızın ağzı kendisini mahveder,
Dudakları da canına tuzaktır.
⁸ Dedikodu tatlı lokma gibidir,
İnsanın ta içine işler.
⁹ İşini savsaklayan kişi
Yıkıcıya kardeştir.
¹⁰ RABbin adı güçlü kuledir,
Ona sığınan doğru kişi için korunaktır.
¹¹ Zengin servetini bir kale,
Aşılmaz bir sur sanır.
¹² Yürekteki gururu düşüş,
Alçakgönüllülüğü ise onur izler.
¹³ Dinlemeden yanıt vermek
Ahmaklık ve utançtır.
¹⁴ İnsanın ruhu hastalıkta ona destektir.
Ama ezik ruh nasıl dayanabilir?
¹⁵ Akıllı kişi bilgiyi satın alır,
Bilgenin kulağı da bilgi peşindedir.
¹⁶ Armağan, verenin yolunu açar
Ve kendisini büyüklerin önüne çıkartır.
¹⁷ Duruşmada ilk konuşan haklı görünür,
Başkası çıkıp onu sorgulayana dek.
¹⁸ Kura çekişmeleri sona erdirir,
Güçlü rakipleri uzlaştırır.
¹⁹ Gücenmiş kardeş surlu kentten daha zor elde edilir.
Çekişme sürgülü kale kapısı gibidir.
²⁰ İnsanın karnı ağzının meyvesiyle,
Dudaklarının ürünüyle doyar.
²¹ Dil ölüme de götürebilir, yaşama da;
Konuşmayı seven, dilin meyvesine katlanmak zorundadır.
²² İyi bir eş bulan iyilik bulur
Ve RABbin lütfuna erer.
²³ Yoksul acınma dilenir,
Zenginin yanıtıysa serttir.
²⁴ Yıkıma götüren dostlar vardır,
Ama öyle dost var ki, kardeşten yakındır insana. yıkıma gider››.

---